08.05.2020 - Alhoewel ik de afgelopen uren al ruim 1000 hoogtemeters en 40 kilometer achter de rug heb, rol ik probleemloos de Passo Sommo op, de verbindingsweg tussen Lavarone en mijn hotel in Folgaria. Voor woon-werkverkeer rijd ik bijna dagelijks op een gewone e-bike, toch ben ik iedere keer als ik in de bergen ben weer verrast over de mogelijkheden die een mountainbike met elektrische trapondersteuning biedt. Ondanks de motor ben ik sportief bezig, zo laten m’n benen me na een lange dag trappen weten. Maar steile beklimmingen en lange afstanden boezemen me geen angst meer in. Bovendien heb ik energie over om van de omgeving te genieten en resteert ook in lange beklimmingen voldoende lucht om een verstaanbaar gesprek te voeren. Oftewel; sinds de komst van Bosch en consorten heb ik meer plezier in biken in de bergen!
FORTENTOCHT
Ik ben met mijn gezin op vakantie in Alpe Cimbra, een gebied in de Italiaanse provincie Trentino, een kleine 30 kilometer ten zuiden van de stad Trento. Gedurende drie dagen verkennen we op gehuurde e-MTB’s de altipiani, de hoogplateaus die dit gebied kenmerken. Nou ja, verkennen… we rijden niet zomaar wat heen en weer, maar volgen met bike-guide Daniela Vecchiato een uitgepijlde mountainbikeroute: de 100 Chilometri dei Forti, de 100 Kilometer der Forten. Daar hebben ze er namelijk nogal veel van in Alpe Cimbra. Dat komt door de Eerste Wereldoorlog. Toen Italië in 1915 Oostenrijk binnenviel, lag de grens tussen deze landen niet op de Alpenhoofdkam zoals nu, maar veel zuidelijker. In Trentino zelfs helemaal voorbij Riva del Garda, aan het Gardameer. Op de zuidelijke randen van de hoogvlaktes van Folgaria, Lavarone en Lusérn werd daarom al in het decennium voorafgaand aan de oorlog door het Oostenrijkse leger een serie forten gebouwd om weerstand te kunnen bieden aan een eventuele Italiaanse aanval uit het zuiden. Die was niet onwaarschijnlijk, veertig jaar eerder had Oostenrijk immers ook al Lombardije en Venetië aan Italië moeten afstaan. En alhoewel flink gehavend – waarover later meer – staan die vestingwerken nog steeds op de hoogvlakte. De 100 Chilometri dei Forti verbindt deze forten. Getrainde mountainbikers rijden de ronde in een dag, maar je kunt de toer ook opsplitsen in drie losse rondes over de hoogplateaus van Folgaria, Lavarone en Lusérn. De afstanden zijn dan respectievelijk 53, 34 en 40 kilometer. Bij elkaar dus iets meer dan de 100 kilometer van de fortentoer-in-één-keer, wat te maken heeft met de extra verbindingsstukken. Het vinden van de juiste route is niet moeilijk, ook als je zónder bike-guide rijdt. Overal staan namelijk routebordjes. Daarnaast zijn de afzonderlijke lussen als gpx-bestand te downloaden Оn is een goede, gedetailleerde routekaart beschikbaar. Goed geregeld dus.
Sinds de komst van Bosch en consorten heb ik meer plezier in biken in de bergen
BIJZONDERE ERVARING
Mountainbiken in Alpe Cimbra is een bijzondere ervaring. Niet alleen vanwege die forten, maar ook vanwege de zeer fraaie omgeving. Ondanks dat we ruim boven de 1000 meter zitten, is het landschap dat de hoogvlakte karakteriseert eerder glooiend dan bergachtig, met afwisselend dorpjes, weilanden en bossen met sparren, lariksen en beuken. En door dat gevarieerde landschap slingeren smalle, onverharde wegen en paadjes. Daarover is het heerlijk biken, ook als je niet de conditie van een prof hebt. Of de ondersteuning van een elektromotor, zoals wij. De beklimmingen en afdalingen zijn namelijk relatief vlak en als ze wel wat steiler zijn, duren ze nooit echt lang. Daardoor flow je, zeker op een e-MTB, als het ware door het landschap. En natuurlijk zijn er – het is tenslotte Italie – volop plekken om even snel een cappuccino te drinken of te lunchen. Neemt voor dat laatste wel de tijd, want aan snel even een broodje kaas naar binnen duwen doen de Italianen niet. En eerlijk gezegd, dat zou ook zonde zijn, gezien het lekkere eten dat hier op de terrassen wordt geserveerd. Dan zijn er langs de route, het is immers de 100 Chilometri dei Forti, nog de vele getuigen van de Eerste Wereldoorlog. En ook al interesseert La Grande Guerra, zoals de Italianen deze oorlog nog steeds noemen, je helemaal niets, als je in Alpe Cimbra aan het biken bent kun je er gewoon niet omheen. Die gruwelijke oorlog van ruim een eeuw geleden is nog overal zichtbaar. In de huizen en gebouwen van de dorpjes, die grotendeels van nà 1918 zijn, omdat nagenoeg alles werd platgeschoten. In de bomkraters die nog steeds zichtbaar zijn in debossen en weilanden. In de nog steeds aanwezige tunnels en loopgraven. In de bergwegen die ooit zijn aangelegd door Oostenrijkse genietroepen. En natuurlijk in de beroemde forten aan de randen van het hoogplateau. Op het grote fort Belvedere- Gschwent na, liggen ze er allemaal beroerd bij. Kapotgeschoten, denk je dan gelijk. Maar dat blijkt een onjuiste veronderstelling, zo vertelt onze gids Daniela. “Ondanks intensieve beschietingen door het Italiaanse leger hebben de forten allemaal standgehouden”, vertelt ze. “Die Oostenrijkers wisten wel hoe ze vestingen moesten bouwen. En toen Oostenrijk in de zomer van 1916 een succesvol tegenoffensief lanceerde, kwamen de vestingen op de altipiani ver achter het front te liggen. De forten zijn pas Оcht stuk gegaan toen ze na de oorlog in Italiaanse handen overgingen. In de tijd van Mussolini is al het staal uit de constructies gehaald en dat ging niet subtiel, maar met grof geweld. Met dynamiet werden de staaldelen uit de gebouwen geblazen.”
MILITAIRE WEGEN
Alleen Forte Belvedere-Gschwent, in de lus op de hoogvlakte van Lavarone, is nog grotendeels intact. Dat zou komen doordat de Italiaanse koning Victor Emanuel II deze vesting in 1935 tot monument uitriep. En daardoor kun je het fort nu nog van buiten Оn van binnen uitgebreid bezichtigen, inclusief spectaculaire uitkijkposten, spannende ondergrondse gangen en eindeloze trappen. Als je de 100Km dei Forti in ООn ruk rijdt heb je daar natuurlijk geen tijd voor, maar als je zoals wij de fortenroute in drie stukken hebt opgeknipt, is een bezoekje echt de moeite waard. Dat geldt trouwens voor alle vestingen, want ze liggen logischerwijs allemaal op plekken die een prachtig uitzicht bieden. Bovendien zijn ze goed toegankelijk. “Ook dat ligt aan de Oostenrijkse bouwkunst”, doceert Daniela. “Het Italiaanse leger, dat veel muildieren gebruikte, bouwde smalle, steile en geïmproviseerde wegen. De Oostenrijkers maakten veel meer gebruik van paard en wagen en bouwden hun wegen daarom degelijker, breder en vooral met een minder steile hellingshoek. En mountainbikers profiteren daar 100 jaar later nog steeds van!” En dat moet ik beamen, vooral de oude strade militare van Forte Dosso delle Somme naar Folgaria is echt subliem. Deze bochtige gravelweg ligt er bij wijze van spreken bij alsof-ie vorig week gebouwd is. Wat een feest om op te fietsen! Als we na drie dagen rondrollen over de 100Km dei Forti weer verder rijden naar een andere vakantiebestemming in de Alpen, zijn we het er allemaal over eens: Alpe Cimbra is een topbestemming voor mountainbikers, mét of zonder hulpmotortje in het vooronder. De natuur is prachtig, de paden zijn spannend zonder al tО uitdagend te zijn en de routesignalering is helemaal prima. Daarnaast heb je nog de extra beleving die de forten en de geschiedenis van de Grote Oorlog bieden. En had ik het lekkere eten al genoemd…?
REISINFO
ALGEMEEN: Alpe Cimbra ligt in de Italiaanse provincieTrentino, een kleine 30 kilometer onder de stad Trento. Het gebied bestaat feitelijk uit een aantal hoogplateaus die op zo’n 1200 meter hoogte liggen, met pieken rond 1600 meter. Belangrijke plaatsen zijn Folgaria, Lavarone en LusОrn. Vanaf Utrecht is het ongeveer 1100 kilometer rijden om in Alpe Cimbra te komen. Meer info vind je op alpecimbra.it.
ROUTES: In Alpe Cimbra zijn de mogelijkheden eindeloos, vooral voor e-bikers en old skool toerders. Er lopen vele tientallen routes door het gebied, waaronder de Cento Chilometri dei Forti. Je vindt deze en andere routes op alpecimbrabike.it. Deze zéér uitgebreide website biedt naast routekaartjes ook hoogteprofielen, gpx-downloads en 3D video-previews.
VERHUUR E-MTB: Er zijn volop mogelijkheden om in Alpe Cimbra e-MTB’s te huren, van eenvoudige hardtails tot geavanceerde fully’s. In de vakantieperiode is het raadzaam vooraf te reserveren, aangezien met name de grote framematen snel weg zijn. Check voor de verhuurstations alpecimbrabike.it.
100KM DEI FORTI MARATHON: De 100Km dei Forti wordt op Vrijdag 18 september 2020 voor de 20 keer als marathon gereden, met 95 kilometer en 2400 hoogtemeters. Info en inschrijven op 100kmdeiforti.it.
REISAUTO: Voor dit tripje maakte Simone gebruik van een Opel Grandland X. Die heeft plek genoeg voor vier personen en hun vakantiebagage. Op de snelweg gedraagt de Grandland X zich voorbeeldig. Stil, comfortabel, vlot en dankzij de hoge zit met subliem uitzicht. Behalve naar achteren; de achterruit is niet bepaald groot. Check opel.nl als je meer wilt weten over deze veelzijdige reiswagen.
